Era cultura en Aran

Aguest passat diuendres eth Conselh Generau d'Aran recebec era visita deth conselhèr de Cultura e Mieis de Comunicacion dera Generalitat, Joan Manuel Tresserras. En d'autes circonstàncies se poderie considerar ua visita mès laguens des relacions abituaus entre dus govèrns, mès en aguest cas pren ua notorietat remercabla.
Er actuau finançament en matèria de cultura a devengut, damb eth pas des darrèri dètz-e-nau ans, totaument insufisent e en tot aguest temps aguesta competéncia, traspassada ath Conselh Generau, non auie estat redaurida.
Ua des prumères accions qu'eth govèrn d'Unitat d'Aran en Conselh Generau amièc a tèrme siguec era demana oficiau ara Generalitat de Catalonha deth redauriment dera negociacion d'aguest traspàs economic. Aguestes convèrses balhèren coma resultat era redaccion d'un plan culturau dera Val d'Aran per part deth Conselh, en qué se desvolopauen totes es accions e inversions de besonh en matèria de cultura ena Val d'Aran: equipaments, patrimòni, musèus, creacion...totes aguestes accions sigueren avalorades economicament e quedèren ara demora dera negociacion damb eth Departament de Cultura dera Generalitat.
Malurosament, e a despièch des esfòrci deth Conselh Generau, aguesta negociacion a resultat fòrça mès lenta de çò qu'auéssem desirat. Totun, era visita deth conselhèr Tresserras mèrque un punt d'inflexion.
Eth pròpri conselhèr remerquèc qu'era sua preséncia en Aran responie ath compromés dera Generalitat d’amiar a tèrme actuacions importants en matèria culturau en nòste país, atau coma melhorar-ne eth finançament, hèt que, en paraules deth conselhèr "ei de justicia entà reparar un deute istoric".
Entre d’auti ahèrs eth conselhèr se comprometec a desvolopar un plan director deth patrimòni aranés, e a possar definitivament eth desvolopament des esquipaments culturaus en Aran atau coma velhar pera preséncia der aranés enes mieis de comunicacion catalans. Totun, tanben afirmèc que d’auti tipes d’actuacions e projèctes an de demorar supeditades ath barrament des negociacions sus eth finançament damb er Estat.
Ua visita per tant un shinhau agredoça, qu'en tot cas mos hè a demorar, damb esperança resignada qu'es tempsi melhoren rapidament, entre d'autes causes, entà qu'eth Conselh Generau posque desvolopar per complèt es politiques culturaus qu'Aran merite e a de besonh.

Entà començar

Aué s'a presentat en Ajuntament de Vielha eth libre "Amarga lluvia", de Mª José Brito, un libre que recuelh es reflexions e sentiments dera autora deuant dera pèrta deth sòn hilh dempús d'ua malautia fulminant.
M'a impactat fòrça era serenitat damb era qu'aguesta mair a parlat ath public assistent, sense estridéncies ne lèrmes, damb era enteresa qu'eth patiment extrem balhe as valents.
Era autora a parlat deth besonh que sentec de deishar escrits es sòns pensaments entà que damb eth pas deth temps ne demorèsse constància. Ena sua reflexion a nomentat ar abad Dinouard (Joseph Antonie Toussaint Dinouart, s.XVIII), qu'escriuec ua brèu òbra a on plantegèc dotze normes sus aquerò que cau e non cau escríuer, sus aquerò qu'ei de besonh escríuer e ei melhor carar, deth moment de parlar e deth moment d'èster en silenci. Tres sègles dempús, aguestes dotze normes son encara d'actualitat: Dinouart non mos convide a carar se non a escríuer ben, e coma ditz en un des sòns precèptes "escríuer ei entregar-se as auti, deishar d'apertier-se a un madeish, despolhar es sentiments e es intencions".
Atau donques, en tot préner es paraules de Dinouard conscient de qué aquerò que demore escrit, escrit ei, comenci aguesta aventura entà hèr a arribar a toti aqueri que vos apropegatz ad aguest blog es mies opinions e reflexions que non an mès pretension qu'aportar eth mèn modèst graet de sable ad aguesta societat.