A prumèrs der ostiu qu’acabe mos deishaue Robert Lafont (1923-2009), lingüista, escrivan, istoriador e occitanista peth dessús de tot. Ua pèrta irremplaçabla entath mon occitan e de ben segur entath conjunt dera umanitat.
Ath delà, en mes d’agost se celebraue eth 56au aniversari dera mòrt de Simone Weil, coneishuda en sòn temps coma “intelectuau de quèrres”.
Andús personatges, e per rasons diuèrses, èren plan grani coneishedors d’Occitània, deth sòn passat e dera sua realitat.
Weil siguec ua defensora des valors dera civilizacion occitana e, a trauèrs des sòns escrits, mos ajude a descurbir-ne er anma e er esperit e era importància e valor qu’auec entà Euròpa. En tot parlar dera “Crotzada des albigesi” didie: “Euròpa non a tornat a trapar jamès en madeish grad era libertat espirituau perduda pr’amor d’aguesta guèrra […] Mès es armes estrangères impausèren era repression, e era concepcion de libertat espirituau qu’en aqueth moment moric e ja non ressucitèc jamès”.
En un article fòrça interessant de Feliciano Fidalgo, publicat en diari El País, eth 9/09/1979 “El despertar cultural de Occitania”, Lafont hè ua radiografia fòrça encertada dera situacion lingüistica e sociau dera realitat occitana dera epòca, situacion fòrça similara ara actuau.
Ena epòca dera publicacion d’aguest article se parlaue dejà qu’era reconquèsta dera unitat dera lengua ère un punt de partida clau entath resorgiment deth movement occitanista. Totun, e malurosament, vint ans dempús aguesta unitat ei encara fòrça luenh d’artenher-se pr’amor dera complexitat sociau e economica d’Occitània, despartida en tres estats diferents qu’an diferents nivèus de reconeishement dera lengua (França non a signat era Carta des Lengües Minoritàries).
Ei en Aran a on er occitan a artenhut era maxima consideracion legau e institucionau e gràcies ara aprovacion der Estatut d’Autonomia de Catalonha de 2006 ei tanben oficiau en Catalonha. Era logica e era sensatesa amien a pensar qu’aguesta oficialitat e nau estatus dera lengua en Catalonha hè referéncia ara lengua pròpria d’Aran, o occitan d’Aran o aranés (tant ei, eth nòm non hè era causa), pr’amor qu’aguest ei er unic territòri de Catalonha a on er occitan i é present a trauèrs der aranés. Totun resulte preocupant constatar era existéncia de veus que discrèpen sus aguest ahèr en tot interpretar de manèra interessada eth tèxte estatutari.
Atau donc assistim ath neishement de naui messies qu’an prenut coma estandart era idèa d’amiar a Occitània entà un futur esplendorós en tot emplegar era unitat dera lengua occitana coma dògma de fe. Ua unitat tristament inexistenta actuaument qu’a d’arribar a trauèrs deth consens de toti es utilizadors dera lengua e qu’a de nèisher dera pròpria Occitània, damb toti aqueri supòrts que siguen de besonh e que plan segur seràn ben recebudi, e on Aran pensi qu’a un papèr destacat.
Aran a d’esdevier era clau de vòuta qu’ajude a vertebrar ua lengua e ua cultura que tanben li son pròpries, e que dempús d’auer demorat pendent sègles perdudes en desbrembe, son emplegades ara coma desencusa entà desvolopar ua faussa militància qu'arren a que veir damb era qué prebotjauen es grani pensaires coma Lafont.
Recuperar er esperit deth qué parle Weil ei de ben segur trabalh des occitans, mès tanben dera pròpria Catalonha e d’Euròpa, qu’an d’ajudar-mos a seguir eth camin, mès non pas mercar-lo.
2 comentaris:
Qu'ei trist, mès aquerò pòt cambiar, qu'era lengua oficiau non age arrecebut mès arreconeishement dera part dera intelligéncia occitana deth costat francés dera frontèra. Promòir era lengua occitana oficiau en tot editar un metòde d'ensenhança der aranés en francés que podrie èster fòrça util tà espandir er emplec der aranés en dehòra dera Val e reinforçar atau era influéncia aranesa. Aran, de per era sua posicion centrau en còr deth conjunt des paisi occitano-catalans, caracteristica geografica que se refleta en sòn idiòma, de per tanben eth caractèr de cooficialitat deth sòn occitan, qu'a un ròtle màger de jogar ena reconquèsta dera lengua occitana, clar.
Publica un comentari a l'entrada